Top 10 đặc sản Thanh Hóa ngon "nhức nhối" - Đỉnh cao của ẩm thực "quê hương rau má"

Nem chua Thanh Hóa là một trong những đặc sản nổi tiếng phổ biến nhất Thanh Hóa được nghe biết rộng rãi khắp toàn nước. Tuy mỗi vùng có một mùi vị nem chua đặc trưng riêng, nhưng nem Thanh Hóa dường như “nổi trội” hơn hết. Nem chua có nhiều loại: Nem dài, nem vuông, nem cối, nem thính, nem nướng… Tùy nhu cầu sử dụng mà làm ra.

Nem chua chỉ gồm bì lợn thái chỉ, thịt mông nạc, thính gạo, gói cùng lá đinh lăng hoặc lá ổi bánh tẻ và các gia vị đặc trưng, để tạo ra một chiếc nem chua ngon đúng điệu cần phải có bí quyết gia truyền riêng. Nem chua xứ Thanh thường được chấm cùng tương ớt cay. Vị ngọt của thịt heo quyện hòa với vị chua thanh nhẹ, vị cay của ớt tỏi, thơm bùi và sần sật dai dai của bì làm say đắm lòng người, chẳng đơn giản hơn nhiều gì mà quên được. Không chỉ là sản vật để những người dân con xa quê nhớ về, nem chua còn là một món quà mời khách đầy mời gọi của quê nhà Thanh Hóa, góp phần làm phong phú kho tàng ăn uống dân tộc bản địa Việt.

Bánh Gai Tứ Trụ xuất xứ từ làng Mía thuộc hữu ngạn sông Chu, cách thị xã Thọ Xuân khoảng chừng 9km. Trước kia Bánh Gai Tứ Trụ chỉ xuất hiện trong các dịp lễ lễ lạt, ngày hội họp hay cúng tế, ngày này đã đường làm quanh năm để phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng. Nguyên liệu chính làm bánh gồm có lá gai, gạo nếp, đậu xanh, vừng và dầu chuối. Bánh gai thường được ăn sau lúc hấp khoảng chừng 10 giờ. Bánh gai thành phẩm phải mịn và thơm ngon, có vị dẻo thơm của lá gai và gạo nếp, mừi hương của dầu chuối, vị ngọt của mật mía, mùi thơm thanh dịu của đậu, vị béo ngậy của thịt, mùi thơm thoảng của vừng và mùi vị tự nhiên của lá chuối khô. Bánh gai Tứ Trụ được gói từng 5 chiếc một. Bột bánh được nặn từng cục tròn rồi dàn mỏng trên lòng bàn tay, đặt nhân vào giữa, vê lại cho nhân nằm gọn giữa lòng chiếc bánh, xoa cho bánh tròn thì lăn bánh trên chiếc mâm đã rải đều hạt vừng. Dùng lá chuối khô, thường là lá chuối tiêu để gói lại thành từng chiếc bánh vuông vắn, quấn một chiếc lạt giang phía bên ngoài.

Chè lam Phủ Quảng là món chè lam đặc sản nổi tiếng của khu vực huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa được lấy theo tên của địa danh Phủ Quảng xưa (Vĩnh Lộc ngày này). Trước kia, món ăn này thường được làm vào các dịp lễ tết để cúng tổ tiên và mừng đầu xuân năm mới tết đến. Miếng chè lam phủ Quảng thường có độ dày 1,5 cm, cạnh vuông 5 cm. Trước kia, khi chè lam đã nguội thường được gói vào lá chuối khô cho vào chum hoặc vại sành để dữ gìn và bảo vệ, ngày này thường dùng túi nilon để gói. Chè lam Phủ Quảng được làm từ những nguyên liệu quen thuộc như nếp, lạc, gừng, mật mía… Chè làm sau lúc hoàn thành có màu vàng hườm có hình chữ nhật trông đẹp mắt, dùng nhâm nhi với trà xanh là đúng vị nhất. Ăn miếng chè lam sẽ sở hữu vị giòn của gạo rang, dẻo của bột nếp, cay cay của gừng và vị bùi của lạc. Mỗi vùng miền thường có một món đặc sản nổi tiếng dân dã được làm từ nguyên liệu quen thuộc. Với vùng đất Thanh Hóa đó là món chè lam nức tiếng gần xa.

Rượu Chi Nê là đặc sản nổi tiếng nổi tiếng của làng Chi Nê, xã Cầu Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Với mùi vị đặc trưng mà không có bất kỳ loại rượu nấu theo phương thức cổ truyền nào có thể sánh kịp, rượu Chi nê đã được trao tặng huy chương vàng hàng Việt Nam chất lượng sản phẩm và dịch vụ cao, phù hợp tiêu chuẩn, vì sức khỏe cộng đồng. Có lẽ chính nhờ mùi vị thơm ngon, đậm đà được chắt lọc từ những gì tinh túy nhất của thiên nhiên mà rượu Chi Nê được Ủy Ban Nhân Dân Tỉnh Thanh Hóa tặng bằng khen sản phẩm tiêu biểu xứ Thanh và đã trở thành một trong 5 sản vật quý của người dân xứ Thanh làm say đắm lòng người tứ xứ khi nghỉ chân lại mảnh đất nền này.

Chả tôm là món ăn phổ biến ở vùng Bắc Trung Bộ, đặc biệt quan trọng ở Thanh Hóa nó là một món đặc sản nổi tiếng không thể không nhắc tới. Cách làm chả tôm đơn giản nhưng yên cầu nguyên liệu phải thật tươi ngon. Tôm bột không cần loại to, phải thật tươi, rửa sạch đem hấp hoặc luộc qua để đơn giản hơn nhiều bóc vỏ, bỏ đầu đuôi, chỉ đen ở sống sườn lưng, giã nhỏ. Cần thêm thịt ba chỉ rán vàng rồi băm lẫn với hành khô và bánh phở cắt nhỏ để tạo thành hỗn hợp nhân, nêm gia vị vừa ăn, cho vào chút hạt tiêu tạo vị cay thơm. Phần vỏ ngoài của chả là bánh phở, loại dày và dai vừa phải để khi cuốn không bị rách nát, cắt đều mỗi miếng có chiều ngang chừng 4 cm, dài 7 cm.

Nước chấm ăn kèm chả tôm cũng phải đủ vị, đu đủ xanh thái mỏng, quả sung thái lát, ớt tươi, tỏi, dấm, đường… làm dưa góp và nước mắm cốt pha loãng. Không thể thiếu rổ rau sống tươi ngon gồm rau diếp, mùi, húng…Tiết trời se lạnh, quây quần bên phòng bếp than hồng để đợi từng vỉ chả tôm, nghe tiếng mỡ xèo xèo và mùi thơm ngầy ngậy lẫn trong khói thì thật thú vị. Nếu có dịp ghé thăm Thanh Hóa bạn đừng bỏ lỡ món ăn thú vị này nhé!

Có nguồn gốc từ làng Luận Văn, xã Thọ Xương, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Đây là giống bưởi được dâng vua thời hậu Lê. Dù mới được khôi phục lại và đẩy ra thị trường vài năm nay song bưởi đỏ của vùng này đang rất đắt hàng mỗi dịp trong thời gian cuối năm. Khi chín vỏ chuyển sang red color rực, múi bưởi to ăn ngọt. Bưởi này còn có sắc tố khá đẹp nên thường dùng trưng ngày tết và giá thành rất đắt.

Theo cụ già cao niên trong xã, xưa kia bưởi Luận Văn dùng để làm tiến vua, còn ngày này được nhiều người dân tìm mua về để thờ cúng trong mỗi dịp lễ Tết. Màu đỏ của quả bưởi Luận Văn được cho là sẽ mang lại may mắn, thịnh vượng khi bày trong mâm quả. Người dân địa phương cho hay, bưởi Luận Văn từng có thời gian gần mất giống. Nhận thấy giá trị tài chính đặc biệt quan trọng của nó, trong khoảng thời gian gần đây, người dân làng Luận Văn đã nỗ lực duy trì và phát triển giống cây ăn quả quý và hiếm này.

Cháo canh – tên gọi độc đáo mà ít người nghe biết. Nếu có dịp ghé Thanh Hóa, chắc chắn bạn đừng bỏ lỡ món ăn đặc biệt quan trọng này nhé. Món đặc sản nổi tiếng này làm từ những nguyên liệu quen thuộc: Bột gạo, bánh canh và nước hầm xương ống ngon ngọt. Những sợi bánh canh là nguyên liệu được lựa chọn rất kĩ càng, sợi bánh canh phải mềm, dai vừa phải. Hơn nữa khi chuẩn bị sẵn sàng nguyên liệu bánh canh thì sẽ chần qua nước ấm sau đó nhúng với bột gạo. Cách làm này khiến tô cháo sánh mịn thơm ngon.

Sau lúc đã chuẩn bị sẵn sàng đầy đủ các nguyên liệu thì các bạn sẽ tiến hành tìm hiểu cách nấu cháo canh. Nước dùng đun từ xương heo là rất hợp lý, đảm bảo độ ngon ngọt tự nhiên của món ăn. Nước dùng đun từ xương ống heo hoặc tôm và thịt lợn. Sau lúc nấu nước dùng, thì sợi bánh canh được cho vào nồi sau cùng, đun khoảng chừng 2 – 3 phút. Một tô cháo canh nóng hổi thêm chút sa tế cay nồng, một chút rau mùi và rau sống ăn kèm quả không còn gì ngon bằng. Món ăn này khiến bạn phải xuýt xoa và trầm trồ khen ngon đấy.

Bánh đúc sốt là món ăn dân dã và gắn liền với tuổi thơ của rất nhiều người con xứ Thanh. Cùng tên gọi nhưng bánh đúc sốt có mùi vị riêng và màu xanh ngọc rất đẹp. Bánh được làm từ bột gạo, khi ăn thì rải đậu xanh đánh tơi lên. Đúng như tên gọi bánh đúc sốt phải ăn lúc còn nóng hôi hổi. Thậm chí là người bán còn phải bọc nồi qua lớp vải và nilong để giữ nhiệt. Bánh đúc sốt vừa ăn vừa xuýt xoa vì “nóng sốt” vừa mê mẩn vị bùi bột gạo và béo ngọt của đậu xanh đánh. Những đôi gánh nhún nhẩy thoăn thoắt trên đường làm người ta nhớ quay quắt tuổi thơ có dăm đồng bạc đã chạy ra ngõ ngóng trông cô bán bánh đúc sốt ghé ngang qua.

Bánh khoái thoạt nhìn bề ngoài như bánh xèo ở miền Nam. Thế nhưng khi thưởng thức lại sở hữu một phong vị rất riêng của xứ Thanh.

Nguyên liệu chính để làm món bánh khoái tép là gạo tẻ. Gạo sau lúc ngâm vừa đủ thì đem xay thành bột nước. Để làm ra món bánh khoái tép còn cần thêm các nguyên liệu khác ví như rau cần, cải bắp, hành… và đặc biệt quan trọng là tép tươi. Tép làm bánh khoái phải là tép đồng tươi vẫn đang còn nhảy tanh tách được mua từ sáng sớm rồi rửa sạch, ướp gia vị và xào chín. Rau cần bỏ lá chỉ dùng thân cắt khúc vừa ăn, cải bắp được thái sợi nhỏ…Để bánh khoái ngon, gạo làm bột phải được chọn từ loại gạo quê để bột không bị dẻo, bánh khoái mới khô và giòn. Chảo dùng tráng bánh phải là những chiếc chảo gang sâu lòng để bánh giòn mà không bị cháy. Tép phải thực sự tươi thì bánh mới thơm bùi đúng vị.

Bánh khoái phải ăn nóng mới ngon, vì vậy khách thường đến ăn tại quán. Khi có khách gọi, cô Loan mới bắt đầu tráng bánh. Đầu tiên là cho chút dầu mỡ láng một lớp thật mỏng trên mặt chảo rồi rải đều rau cần, rau cải bắp lên, sau đó rắc những con tép đỏ hồng lên phía trên và cuối cùng là đổ bột để khoảng chừng 1 phút thì lật bánh cho chín đều rồi cho ra đĩa là có thể ăn được.

Bánh Nhè vốn là món ăn vặt dân dã của trẻ nhỏ vùng Thanh Hóa. Món bánh thơm lừng được làm từ những nguyên liệu thật dân dã bình dị, như kết tinh cái hồn đồng ruộng, sông nước của miền đất xứ Thanh với nhân dừa, đậu xanh và đường được gói trong lớp bột nếp dẻo mịn.

Bánh nhè được nấu bằng đường mật mía và gừng nên rất thơm ngon. Bánh nhè là niềm thương nỗi nhớ của những người dân con xa quê, lại là những gì thân thuộc, một thói quen không thể thiếu của người dân và là nỗi lưu luyến khi đối chiếu với khách đặt chân tới xứ này. 

Bánh nhè là thứ được xếp vào loại hàng rong bình dị và rẻ tiền. Thế nhưng nếu đã một lần thưởng thức đảm bảo bạn sẽ không còn thể nào quên được món ăn này. Thứ bánh được làm từ bột nếp, nhân là đậu xanh và dừa sợi, phần nước ăn kèm được nấu từ mật mía thêm vài lát gừng sao mà hấp dẫn đến thế? Bánh nhè dẻo bùi có vị ngọt của mật mía và mùi thơm thanh tao của gừng. Những đôi gánh bánh nhè thường bán vào lúc chiều lúc mà nhúng một cái bụng đã vơi đi. Trách sao ai cũng ngóng trông cô bán bánh nhè ghé thăm phố một lần.