Top 15 Đặc sản Lào Cai đúng chuẩn hương vị miền Tây Bắc, ăn một lần xao xuyến không nguôi.

Thịt trâu gác bếp hay còn gọi là khô trâu gác bếp, thịt trâu khô, thịt trâu sấy. Đây là món ăn truyền thống mang hương vị đặc trưng của dân tộc Thái. Thịt bên ngoài khô có màu sẫm nhưng bên trong thì đỏ tươi, dai và ngọt. Khi ăn có lẫn mùi khói bếp ám lâu ngày, vị cay của ớt, gừng, lại thơm thơm của hạt mắc khén và lá rừng.

Thịt trâu gác bếp thường được xé nhỏ chấm cùng nước chấm chéo làm món nhậu khoái khẩu hoặc hấp, luộc qua với nước để thịt mềm sau đó thái nhỏ rồi bày ra đĩa.

Những miếng thịt trâu gác bếp có màu nâu sẫm do bị hun khói và bồ hóng bám nên không được đẹp mắt cho lắm nhưng khi xé nhỏ ra thì bên trong vẫn có màu đỏ sẫm trông rất hấp dẫn. Thịt có vị rất đậm đà, chút ngọt của thịt trâu, chút cay xé của gia vị tẩm ướp, tạo nên món ăn mà ai cũng yêu thích.

Lợn cắp nách hay còn gọi là lợn Mường Sapa là giống lợn đặc sản có ở vùng cao và nhiều nhất ở Lai Châu. Lợn cắp nách được ra đời từ thói quen chăn nuôi lạc hậu của các dân tộc vùng cao của Lào Cai như Dao, Thái, Mông

Thịt lợn cắp nách được coi là một loại thịt lợn rừng nhân tạo do tính chất 3 phần nuôi 7 phần thả rông của người Mông. Điều có cũng là 1 phần thiết yếu khiến thịt lợn cắp nách trở thành món ăn đặc sản Sapa và được nhiều tín đồ ẩm thực săn lùng mỗi khi có dịp ghé thăm.

Thịt lợn cắp nách có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như để nguyên con quay hoặc mổ thịt làm món nướng, hấp, xào, rán. Người vùng cao cho rằng ngon nhất là món lòng dồi và thịt bụng còn lẫn cả xương sườn hấp cách thủy, chấm muối giã với ớt xanh, mắc khén. Để chế biến cần có quy trình đúng và khéo léo, lợn sau khi bắt giữ sẽ được cạo lông sạch sẽ và phải mổ theo kiểu mổ moi. Sau đó con lợn sẽ được đem đi thui đến khi vàng ươm rồi được làm sạch một lần nữa bằng chanh tươi, sau đó mới lọc thịt để chế biến thành các món ăn hấp dẫn.

Để làm ra món thịt gừng thơm ngon, sau khi đã lọc hết các phần thịt của con lợn, người ta tận dụng hết tất cả các loại xương như xương sống, xương sườn và thủ tươi nguyên không được rửa qua nước đem băm nhỏ lại. Gừng tươi rửa sạch, để ráo nước rồi giã nhỏ vắt bớt nước.

Sau đó, trộn tất cả xương băm, gừng và muối hạt to với nhau rồi bóp sao cho thật nhuyễn và thịt ngấm gia vị. Trong khi bóp và trộn người ta còn cho thêm một chút rượu vừa phải để bảo quản và giữ được độ tươi sống của thức ăn. Thịt được cho vào chum sứ có men bóng rồi đổ một lượng nước vừa phải, giữ nhiệt độ ổn định để tránh thức ăn bị chuyển màu.

Tiếp theo, đậy kín miệng chum bằng một tấm nilon, buộc chặt lại, khi nào cần dùng mới mở nắp chum lấy ra nấu chín thùy theo nhu cầu bữa ăn

Thịt lợn muối là một trong những món ngon trong danh mục ẩm thực của đồng bào vùng cao Lào Cai. Khi ăn, chúng ta có những cảm giác khác nhau. Có vị cay của giềng và ớt, vị thơm của quế, vị hơi chát của lá mít và lá trầu không. Đồng thời, một vị đặc trưng của thịt lợn muối là vị chua hoà lẫn vị mặn của muối, miếng thịt giòn và rắn chắc.

Thịt lợn muối làm giảm đi độ béo và ngấy của mỡ. Khi ăn, chúng ta có thể lấy lại cảm giác về vị giác khi đã ăn quá nhiều đồ ăn khác mà không có cảm giác ngon. Thịt lợn muối là món ăn dân dã của người dân vùng cao đặc biệt là người Tày ở Bảo Yên.

Thịt lợn muối hấp dẫn, miếng thịt giòn và rắn chắc chua mặn đã làm nên món đặc sản Lào Cai hấp dẫn không biết bao nhiêu du khách. Thịt lợn muối là một trong những món ngon trong danh mục ẩm thực của đồng bào vùng cao Lào Cai được chế biến từ thịt lợn.

Cá hồi Sapa có màu hồng tươi, thớ săn, thịt mềm nhưng rất chắc, béo ngọt nhưng ít mỡ. Có rất nhiều cách chế biến cá hồi. Trong đó, các cách chế biến cá hồi ngon nhất có thể kể đến: Lẩu cá hồi: Nguyên liệu chính của lẩu gồm đầu cá hồi và phi lê cá thái mỏng, nấu cùng thịt vụn, cà chua bổ múi, thơm thái miếng.

Với khí hậu quanh năm mát mẻ và một mùa đông lạnh thậm chí có cả tuyết bao phủ, chất lượng và màu sắc của cá hồi Sa Pa không thua kém so với bất cứ loại cá hồi nào được nhập khẩu vào Việt Nam. Cá có thịt chắc, thớ săn, không có mỡ, màu hồng tươi, mềm và béo ngọt rất thích hợp để chế biến thành nhiều món khác nhau như sashimi, chiên xù, hấp, nấu cari..., nhưng nổi bật nhất là các món lẩu cá hồi, gỏi cá hồi, cá hồi nướng…

Nếu nhắc đến với ẩm thực của núi rừng phía Bắc nước ta, chắc chắn sẽ không thể bỏ qua được đó chính là địa danh Sapa. Mảnh đất Sapa có lẽ chẳng là một điều lạ lẫm đối với du khách nữa, Sapa như một thương hiệu điểm đến của Lào Cai, hấp dẫn du khách.

Măng chua được làm khá tỉ mỉ: người ta chọn những đọt măng mới nhú được 25 – 30cm, mang về rửa sạch rồi xắt lát mỏng, không cho dính nước. Ủ măng vào chum và đậy kín trong khoảng 20 đến 30 ngày. Khi thành phẩm, măng có vị chua thanh, dùng để nấu với cá hay thịt, ăn hoài không ngán Khi thành phẩm, măng có vị chua thanh, dùng để nấu với cá hay thịt, ăn hoài không ngán.

Khi nấu, măng ăn có vị chua mát, ngon, kích thích cảm giác ăn được nhiều. Măng để kín trong chum có thể bảo quản được đến một năm.

Thắng Cố được biết đến là món ăn truyền thống của người H’Mông, bắt nguồn từ vùng núi Hà Giang. Trước đây, người dân bản địa chế biến biến từ một con ngựa, không bỏ đi bất cứ thứ gì. Sau này, thịt trâu bò cũng đươc đưa vào để nấu món thắng cố. Món này lên Sapa có nhiều vùng nấu nhưng thắng cố ngon nhất vẫn là thắng cố ngựa ở vùng Bắc Hà, Mường Khương, Sa Pa – Lào Cai.

Thắng cố được nấu khá đơn giản. Tất cả lòng, ruột non, ruột già, phèo phổi bèo nhèo, gọi chung là lục phủ ngũ tạng được nấu hỗn độn với xương ngựa, tiết ngựa, hôi nhưng rất bùi. Trước khi nấu, thịt và nội tạng con vật được rửa sạch, luộc chín, ướp trước với các loại gia vị, sau đó thả vào nồi nước dùng có xương ngựa, nội tạng, tiết….

Cũng giống như SaPa, Bắc Hà có thời tiết trong lành, mát mẻ quanh năm có nhiệt độ trung bình 21 độ C và đó là một yếu tố quan trọng để cây Mận Hậu phát triển tốt nhất tại nơi đây.Thời gian chín rộ của Mận là vào tháng 6,hiện tại ở Bắc Hà có 500 ha mận hậu tập trung chủ yếu ở các bản phố, Na Hố, Tả Chải.

Mùa mận chín, nếu du khách đến với nơi đây thì sẽ không chỉ được ngắm nhìn những vườn mận sum sê trĩu quả mà còn có thể tự hái và thưởng thức cho mình thứ quả ngọt này bởi ở đây hầu như gia đình nào cũng trồng mận quanh nhà. Những vườn mận chín xum xuê, trĩu quả thấp thoáng trong làn nắng không quá gay gắt đã tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp cho Bắc Hà và thu hút đông đảo du khách đến chụp ảnh, hái mận, mua mận tại vườn.

Hình thái ngoài của nấm cũng dễ nhận biết, không có cuống, mũ dạng quạt hình vỏ hến, đường kính từ 1 – 3 cm, phủ lớp lông mịn màu trắng xám, mép mũ hơi cuộn vào trong.

Thịt nấm màu trắng, mặt dưới là những phiến nấm; phiến nấm bị chẻ nên có tên khác là nấm phiến chẻ. Khi non màu trắng, khi già màu hồng thịt. Những gùi nấm được các thiếu nữ mang đến chợ bán thành một dãy riêng. Nấm được để trong gùi hoặc bày trên các tấm vải, trải trên thảm cỏ.

Chẳng cần cân đo chính xác, các cô gái cứ đong từng bát đầy. So với các loại rau xanh khác ở chợ, nấm chân chim bao giờ cũng được bán hết nhanh nhất.

Nấm mua về đem xào hoặc nấu canh với thịt. Thưởng thức hương vị ngọt ngào của nấm, người ăn sẽ có kỷ niệm khó quên về Bắc Hà.

Cốm ép được làm theo cách để vào lá dong, dùng nước nóng hoặc nước luộc vịt tưới cho ướt đều, gói lại thành gói vuông, đặt lên tấm ván, bên trên đè một tấm nữa, dùng sức hai cánh tay ép mạnh hoặc dùng sức nặng của người ngồi hẳn lên tấm ván một lúc, cho gói cốm dẹt mỏng, thành từng lớp, quyện chặt với nhau. Nhưng có lẽ, cầu kỳ và hấp dẫn hơn cả đó là món mọc cốm.

Mọc cốm được làm theo cách: Lấy phần thịt lẫn da dày mỡ của một con vịt béo, thái từng miếng mỏng, dài; phần cổ, xương sống, cánh, các mẩu xương băm viên thật nhuyễn, nguyên liệu này dùng làm nhân, xào cho chín tới. Cho cốm vào lá dong, cho nhân vào giữa khối cốm, túm lá lại, dùng lạt buộc, cho vào nồi hấp cách thủy hoặc xếp vào chõ đồ để các hạt cốm ngấm gia vị, dẻo dính liền với nhau, tạo nên hương vị hấp dẫn của món ăn.

Đồng bào thường giã cốm bằng cối, hay bằng loỏng (loại cối dài như áng để giã tập thể). Cốm giã xong để đấy, chủ nhà chọn ngày để mời họ hàng, thông gia, bạn bè đến ăn cốm. Nhưng dù khách mời nhiều hay ít, cốm muốn ngon, không thể thiếu thịt vịt và hạt dổi làm gia vị. Những món ngon như mọc cốm, cốm ép… ăn vào dịp mùa thu mới thấy hết hương vị ngon ngọt của ẩm thực của người Tày ở Lào Cai.

Quả táo mèo ra hoa vào cuối mùa xuân với loài hoa trắng muốt giống như hoa mơ, hoa mận và bắt đầu thu hoạch quả vào mùa thu. Vì vậy thời điểm này khắp các vùng Tây Bắc đâu đâu cũng thấy bày bán quả táo mèo tươi.

Rượu táo mèo được ngâm ủ cũng chính từ loại quả độc đáo này. Rượu có mầu nâu vàng sóng sánh và vị ngọt thơm đặc trưng. Đây là loại rượu dân dã nhưng cũng rất đặc trưng bởi quả táo mèo được kết từ hương vị của núi rừng, hấp thụ khí đất, khí trời và nắng gió của vùng cao nên nó có đủ vị chua, ngọt và cả vị chát nữa.

Du khách lên thăm Tây Bắc thường mang về làm quà cho bạn bè một vài cân táo mèo tươi hay vài bình rượu trong đó có rượu Táo mèo. Trong đông ý táo mèo là một vị thuốc quý, loại quả này có tác dụng hạ huyết áp nhờ làm giãn mạch ngoại vi, giúp giảm mỡ máu, giãn động mạch vành, cải thiện sức co bóp cơ tim.

Rượu San Lùng là một trong những loại rượu đặc sản của Lào Cai. Khi nhắc đến San Lung ai cũng nghĩ ngay đến một loại rượu rất ngon ở thôn San Lùng, thuộc xã Bản Xèo, huyện bát xát, tỉnh Lào Cai.

Khi du khách đến thăm Lào Cai sẽ được biết rất nhiều loại rượu ngon nổi tiếng như: Đặc sản rượu Sim San Y Tý, rượu ngô bản phố Bắc Hà, Rượu Na Lang của Mường Khương, rượu táo mèo, rượu chuối hột, nhưng loại rượu thơm ngon bậc nhất phải kể đến rượu San Lùng Truyền thuyết người Dao ở Bản Xèo truyền tụng rằng rượu San Lùng là rượu của các đấng thiên tinh, của trời. Các vị Bồ Tát thường phái Tiên sa xuống núi Pò Sèn (Pò Sèn là một ngọn núi đá cao ở Bản Xèo) lấy rượu về.

Người Dao đỏ ở Bản Xèo gọi ba vòi nước đó là San Lùng, nghĩa là ‘tam long’ và địa danh ấy là San Lùng.

Bánh dầy được làm từ gạo nếp, khi ăn rất dẻo và thơm mùi gạo nếp. Gạo nếp ngâm qua nước, để ráo và chõ xôi rồi đem giã nhuyễn. Khi xôi đã nát nhừ, nặn thành từng viên và lăn qua bột nếp khô làm áo. Bánh dầy có thể ăn ngay hay rán lên và có thể bảo quản được 1 tuần.

Từ hạt nếp dẻo thơm, với những cây lá, củ trong vườn nhà, tất cả đều mang màu sắc tự nhiên, qua bàn tày khéo léo đã làm nên một món bánh độc đáo, mang bản sắc riêng của đồng bào Tày.

Sở dĩ, món bánh dày ngũ sắc được người Tày chế biến cầu kỳ bởi đây là món ẩm thực truyền thống dành để dâng cúng tổ tiên trong nghi lễ mừng cơm mới với khát vọng giản dị mong cho mùa màng năm sau sẽ tiếp tục bội thu, cuộc sống no ấm.

Cơm lam là loại cơm được làm từ gạo cùng một số nguyên liệu khác, cho vào ống tre, giang, nứa v.v. và nướng chín trên lửa. Cơm đặc trưng của các dân tộc vùng Tây Bắc Việt Nam và các vùng Đông Bắc Việt Nam, Tây Nguyên.

Cơm lam ở Sapa cũng là một món đặc sản khó quên. Bên bếp than hồng bán đồ nướng, chỗ nào cũng có cả vài chục lam cơm treo lúc lỉu. Cơm nếp nương dẻo thơm thường được lam sẵn. Lớp vỏ cháy đen khi lam đã được gia chủ tước bỏ hết lộ ra lớp áo trong trắng sạch.Đừng lo cơm lam Sapa không được tươi mới. Đã mất công tới Sapa, thể nào du khách cũng thưởng thức vài ống cơm lam cho lạ miệng. Không có của ế ẩm đâu mà sợ. Với lại, cơm lam quý chỗ có thể để cả tuần, bóc ra vẫn nục nạc như khoanh giò, thơm ngon như vừa chín tới.

xôi bảy màu này không chỉ có giá trị về ẩm thực mà còn có giá trị tâm linh sâu sắc. Theo người dân nơi đây, mỗi màu của xôi tượng trưng cho mỗi tháng của cuộc chiến tranh từng diễn ra tại nơi đây. Màu xanh lá chuối là màu của mùa xuân, màu đỏ thẫm, biểu tượng cho máu của những người đã anh dũng hi sinh, màu vàng biểu tượng cho sự đau thương li tán, màu đỏ tươi biểu tượng cho chiến thắng hào hùng của người Nùng Dín…

Bảy màu của xôi (hồng, đỏ tươi, đỏ thắm, xanh cửu long, xanh vàng, xanh lá chuối, vàng) thường được tạo ra từ các loại cây lá (cây cẩm hoa, cây hoa vàng, cây nghệ…). Nguyên liệu làm xôi vàng là hoa cay hoa vàng đã được phơi khô, khi dùng thì mang ra luộc lấy nước với một ít muối, nếu nhiều muối thì xẽ bị nhạt màu, sau đó lọc để nguội rồi đem ngâm gạo.