Top 20 đặc sản nổi tiếng của thiên đường ẩm thực Phú Yên

Bò một nắng còn có tên gọi là bò một nắng hai sương nghe có vẻ hơi lạ nhưng thật ra rất đơn giản. Thịt bò sau khi làm sạch sẽ được tẩm ướp với gia vị đặc trưng rồi mang ra phơi nắng và sấy khô chỉ khoảng 50% rồi lại được phơi sương khoảng 1 giờ.

Hương vị đặc trưng của bò nắng chính là sự lắng đọng và hòa quyện của các nguyên liệu chọn lọc cùng với đó phong vị ẩm thực miền biển Phú Yên: một chút nắng gió hòa quyện tạo nên món ăn không thể khác biệt với bất kì nơi đâu. Đặc biệt nguyên liệu được chọn lựa để làm món này phải là bò có nguồn gốc từ vùng núi Sơn Hòa vì ở đây bò được chăn thả tự nhiên trên đồng cỏ nên thịt bò rất thơm và săn chắc.

Mắt cá ngừ Đại Dương được xem là một món ăn độc đáo của vùng đất Duyên hải Nam Trung Bộ mà du khách nào đến đây cũng mong một lần được thưởng thức. Năm 2014, món ăn này còn được Hội Kỷ lục gia bầu chọn lọt top 10 đặc sản hải sản nổi tiếng nhất của Việt Nam.

Đặc biệt với cách chế biến đặc trưng cùng hương vị vô cùng độc đáo mắt cá ngừ sau khi được loại bỏ mùi tanh đem tẩm ướp gia vị và cho vào thố hầm cùng với các vị thuốc bắc tạo nên món mắt cá ngừ hầm thuốc Bắc nổi tiếng của Phú Yên. Bên cạnh đó, các giá trị dinh dưỡng tương đối cao có trong mắt cá ngừ đại dương là DHA và Omega 3 được đánh giá là cực tốt cho sự phát triển của não bộ của con người.

Nước mắm Gành Đỏ có một hương vị rất đặc trưng không lẫn với một loại nước mắm nào khác. Đặc trưng bởi bí quyết gia truyền của từng cơ sở, và hơn hết đó là nguồn nguyên liệu chỉ có ở vùng biển nơi này: cá cơm. Những con các cơm tươi ngon ở vùng biển Tuy An, Sông Cầu vào mùa không hiểu vì lý do gì mà có một mùi thơm rất đặc trưng khi ủ mắm.

Cách làm hầm nước mắm ở đây cũng rất đặc biệt, phần lớn các hầm được xây bằng đá chẻ xây âm dưới lòng đất khoảng hơn 2 mét và nổi lên trên mặt đất 1 mét, các bề mặt được tráng xi măng, hồ rất cẩn thận để tránh rạn nứt. Để cho ra nước mắm Gành Đỏ người làm cũng phải trải qua rất nhiều công đoạn từ khi ướp cá đến khi cho ra được loại nước mắm hảo hạng để ăn phải mất hơn một năm trời.

Có thể nói bánh tráng là loại bánh không thể nào thiếu trong mỗi căn nhà của người dân nơi đây. Người dân địa phương xem bánh tránh như món cơm thứ 2 trong nhà. Khu vực bánh tráng nổi tiếng nhất Phú Yên phải kể đến bánh tráng Hòa Đa, bánh tráng đặc biệt có mùi thơm của gạo, của đồng quê, của nắng gió.

Bánh tráng Hoà Đa được làm từ những hạt gạo trên cánh đồng phù sa của con sông Ba, giống lúa gạo này nấu cơm thì thường khô chứ không dẻo, nhưng khi dùng làm bánh tráng thì vị bùi thơm ngon. Khi làm ra bánh ăn rất ngon miệng, nhúng bánh vào nước không bị dính, khi cuốn không sợ bị rách, mềm dẻo. Khi ăn bạn bánh bạn sẽ cảm nhận được nó khác biệt rất nhiều so với các loại bánh tráng ở nơi khác.

Khác với bánh xèo miền Nam có phần vỏ mỏng giòn và được tráng với kích thước to. Bánh xèo Phú Yên có kích thước vừa phải, được làm từ bột gạo tẻ ngâm nước, xay nhuyễn. Nhân bánh chủ yếu là tôm, mực, 2 loại hải sản rất sẵn có ở vùng biển, thêm chút giá sống, hẹ tươi. Bánh được chiên vừa phải, hơi mềm, khi ăn cuốn bánh tráng, rau sống chấm kèm mắm nêm hoặc nước mắm chua ngọt. 

Bình dị vậy đấy nhưng hương vị ngọt lịm của mực, tôm, cùng vỏ bánh giòn tan cuộn trong lớp rau sống và chấm ngập vào chén nước mắm đậm đà quả thực quá cuốn hút khiến ai ai đã thưởng thức qua một lần là đều nhớ mãi.

Sứa đầm Ô Loan không giống sứa biển, sứa ở đây sống ở vùng nước lợ nên “hiền” không làm ngứa tay chân người bắt. Bên cạnh đó sứa đầm Ô Loan cho thịt ngon, lành hơn sứa biển. Trong số này có hai loại sứa tai, sứa chân đều giòn và được nhiều người yêu thích. Những con sứa đánh bắt về được sơ chế bằng việc ngâm vào trong phèn để thịt con sứa thêm phần săn chắc, rồi sau đó rửa sạch bằng nhiều lần nước.

Món gỏi sứa được làm đơn giản bằng việc trụng sứa qua nước ấm, điều này làm cho thịt sứa co lại, khi ăn thêm phần giòn rồi đem trộn đều với cơm dừa, rau thơm, đậu phông rang giã nhỏ, nước mắm dằm tỏi ớt thêm nước cốt chanh. Khi thưởng thức lấy một miếng bánh tráng nước Phú Yên rồi xúc miếng thịt sứa kèm rau sống, cơm dừa, đậu phộng rồi thưởng thức.

Bánh canh hẹ chả cá Phú Yên mang hương vị đậm chất bản sắc miền biển. Vị thơm nồng của hẹ đem lại sự hấp dẫn riêng cho món bánh canh chả cá tưởng chừng rất quen thuộc của đất miền Trung. Nhưng riêng với bánh canh hẹ chả cá Phú Yên, ngoài các nguyên liệu thường thấy như chả cá, sợi bánh… thì màu xanh mướt cùng vị thơm nồng của hẹ chính là điểm nhấn tạo nên sự hấp dẫn riêng đối với du khách khi thưởng thức món ăn bình dị này.

Nhờ sự phong phú của các loại cá biển, nên người dân ở đây không sử dụng xương ống khi nấu nước dùng. Họ thường mua các loại cá nhỏ, còn tươi sống về ninh, nên nước dùng trong, có vị ngọt thanh và không gây cảm giác béo cho thực khách. Bát bánh canh như một bức tranh ẩm thực đẹp mắt, hài hòa với màu xanh của hẹ, cùng với màu vàng của chả cá chiên, màu trắng của sợi bánh, của trứng cút…hấp dẫn người dùng.

Là vùng đất ven biển miền Trung với sản lượng cá mỗi năm cực khủng. Phú Yên sở hữu đội thuyền mạnh mẽ, mỗi ngày vẫn căng buồm ra khơi để đánh bắt cá. Chính vì vậy, một trong những đặc sản lớn nhất của vùng đất này không thể bỏ qua đó chính là cá ngừ đại dương.

Loài cá biển này tại Phú Yên luôn được đánh bắt mỗi ngày nên khi xẻ thịt, bán đến khách hàng luôn có hương vị tươi ngon. Cá ngừ giàu có các vitamin, khoáng chất và đặc biệt là hàm lượng DHA, Omega 3 quý giá và tốt cho sức khỏe.

Cua Huỳnh Đế là một đặc ản nổi tiếng của Phú Yên. Loại cua này chỉ sống ở vùng biển sạch có đáy cát vàng và nguồn nước trong xanh. Ở Việt Nam, cua huỳnh đế có ở các vùng biển Bình Định, Phú Yên, Bình Thuận, Quảng Ngãi, Khánh Hòa. Mùa xuân là thời điểm cua huỳnh đế rộ nhất, khoảng từ tháng 12 đến tháng 3 âm lịch. Những con cua huỳnh đế sống ở vùng biển nước sâu khá to, thường có trọng lượng hơn 1kg.

Về Phú Yên, bạn có thể tìm thấy cua huỳnh đế được bán ở nhiều quán hàng. Cua huỳnh đế được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau đều mang đến ấn tượng khó quên. Cua huỳnh đế rửa sạch, tách mai, chặt ra từng miếng nhỏ rồi om mặn ăn với cơm là món ăn khá bình dị.

Muối kiến Phú Yên là món được nhiều người nhớ đến nhất bởi sự độc đáo và lạ kỳ của nó. Muối kiến vàng là đặc sản ở Phú Yên được làm từ con kiến sống trên cây có thành phần dinh dưỡng cao, đạm từ 42-67% và có 28 loại acid admin. Ngoài ra, nó còn có nhiều nguyên tố và khoáng chất khác bổ dưỡng.

Muối kiến vàng Phú Yên là món chấm rất ngon và lạ miệng của cốc xanh, xoài sống, ổi chín xanh ... Muối kiến còn dùng để ăn với cơm nóng, thịt luộc, thịt nướng và  ngon nhất là dùng với bò một nắng, nai một nắng. Muối kiến vàng ăn có mùi rất đặc trưng hơi chua chua, nồng nồng, béo béo, ngòn ngọt cay cay của kiến vàng  với các món nướng kiến cho người ta nhớ mãi không thể nào quên được.

Nếu nhìn từ bên ngoài thì chả dông trông không có gì khác so với các loại chả khác. Nhưng điều đặc biệt chính là nhân của loại chả này không phải là thịt lợn, bò hay cá thông thường mà lấy thịt từ con dông làm nguyên liệu chính.

Con dông có hình dáng gần giống con kỳ nhông nhưng chỉ nhỏ bằng 2 ngón tay, sống ở vùng đất cát ven biển Phú Yên. Thời điểm thích hợp nhất để thưởng thức món chả dông này là mùa hè, bởi thời điểm này dông sinh sản nhiều, con mập,  thịt thơm ngon nhất. Người ta thường dùng cuốc, xẻng để đào hoặc dùng bẫy để bắt dông.

Ở miền Trung, bánh bèo thường được phân ra làm hai loại là bánh bèo Quảng Nam và bánh bèo Phú Yên. Khác với bánh bèo Quảng Nam, bánh bèo Phú Yên có bánh mỏng hơn, có bột tôm sấy, khi ăn kèm theo da heo chiên giòn.

Bánh bèo chén gồm có ba phần chính là bánh làm từ bột gạo, nhân để rắc lên bánh làm bằng tôm xay nhuyễn, và nước chấm, một hỗn hợp mà nước mắm là thành phần chính và thường đổ trực tiếp vào bánh chứ không cần chấm. Ăn bánh bèo chén vừa hấp ra, độ nóng chiếc bánh còn giữ nguyên, mùi bột gạo và gia vị được dịp lên hương.

Đầm Ô Loan không chỉ nổi tiếng với gỏi sứa mà còn được biết đến với một món ăn nổi tiếng đó chính là Sò huyết đầm Ô Loan. Sò huyết đầm Ô Loan là một món ăn rất ngon và bổ dưỡng. Sò có vỏ màu đỏ, sần sùi, sò to bằng miệng chén. Sò huyết có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như: sò huyết xào, nướng, xào me, rang hành, tiết canh, gỏi…

Khác với nhiều nơi, sò huyết đầm Ô Loan có vị ngọt, béo, đậm đà cùng với lớp thịt dày tươi ngon do thường xuyên được đánh bắt chứ không phải dùng các phương pháp bảo quản độc hại và mất đi chất dinh dưỡng vốn có của sò huyết như một số nhà hàng, quán ăn, cơ sở cung cấp của những vùng không chuyên vẫn áp dụng.

Nếu sò huyết đã đem lại nhiều tiếng thơm cho đầm Ô Loan thì cháo hàu cũng là một hải sản qúy được nhiều người biết đến. Người dân nơi đây lặn bắt hàu quanh năm, nhưng thịt hàu ăn ngon nhất thường vào khoảng cuối xuân hay đầu hạ. Những người bắt hàu ra đi từ lúc mờ sáng, nếu gặp may mắn đến gần trưa đã có thể mang về hàng chục ký hàu còn nguyên vỏ. Tuy nhìn bề ngoài con hàu trông cục mịch như những cục đá nhưng bên trong vẻ xù xí xấu xí đó là những khối thịt mập ú và mọng nước, trông thật hấp dẫn.

Kem trộn là cái tên chưa bao giờ hết "hot" trong lòng các bạn trẻ tại Phú Yên nên dù có vô tình gặp một ai đó trên đường bạn cũng có thể dễ dàng tìm được cho mình địa chỉ của quán. Đến đây, sau khi thưởng thức bạn sẽ hiểu tại sao lại có nhiều thực khách cuồng món kem trộn này đến vậy.

Món kem là sự kết hợp đặc biệt giữa kem tươi và bánh flan. Chất kem mềm và mịn là điệm cộng mà kem trộn Duy Tân có được từ phía các thực khách. Cùng với đó là món bánh flan thơm vị cốt dừa, béo ngậy cũng không kém phần hấp dẫn. Thêm chút đậu phộng rắc phía trên hượng vị lại càng được đẩy lên, mang đến những trải nghiệm khó quên trong lòng các thực khách.

Nhum biển là loài hải sản sống thành đàn, xuất hiện ở nhiều vùng biển khác nhau, nhiều nhất là Cà Ná, Phú Quốc, Lý Sơn và vùng biển Tuy Hòa (Phú Yên). Chúng thường quần tụ ở những nơi có nhiều rạn san hô, đá ngầm và hang hốc để ăn rong rêu và cỏ biển, đặc biệt là cỏ lá hẹ.

Với loài hải sản này, người ta còn chế biển món nhím um. Theo cách nhím biển được làm sạch, nêm gia vị hành tiêu rồi um với bắp chuối chát hoặc với chuối cây. Sau khi um chín, thịt của nó cùng gia vị sẽ thấm đều với chuối, nêm ít lá lốt hoặc lá ngò gai thì mùi thơm càng đậm đà hơn. Thực khách sành ăn sẽ dùng bánh tráng nướng xúc lai rai, ăn ngay khi món ăn còn nóng.

Dê là một loại gia súc rất phổ biến tại Phú Yên. Chúng được nuôi trong môi trường chăn thả tự nhiên vì vậy thịt vô cùng thơm, ngọt. Dê núi Chóp Chài là tên gọi của thịt dê tại vùng Chóp Chài- nơi nổi tiếng với đàn dê lớn, được chăn thả trên các vùng đồi rộng lớn. Người dân tại đây sử dụng thịt dê để chế biến thành rất nhiều món ăn thơm ngon: dê hấp cuốn lá mơ thơm bùi, hay nướng lá lốt thơm nồng, cổ dê nấu bia đặc biệt,…

Ngoài những địa điểm du lịch nổi tiếng như Gềnh Đá Đĩa, bãi biển Long Thủy, Vũng Rô, tháp Nhạn… thì bạn cũng nên ghé thăm núi Chóp Chài và thưởng thức đặc sản thịt dê nơi đây một lần. Các món hấp, nướng, xiên hay các món lẩu, món xào đều được chế biến từ thịt dê tươi ngon.

Cá mương tuy chỉ là những con cá nhỏ nơi sông suối, nhưng khi nướng lên lại trở thành một món ăn đặc sản khó cưỡng của người dân Phú Yên. Theo người dân, chỉ có cá mương được đánh bắt ở sông Ngân Sơn mới cho thịt ngọt, thơm và dai. Cá mương bắt lên còn tươi ngon được rửa sạch rồi cho lên nướng (hoặc chiên vàng giòn) chín trên bếp than hồng. Khi nướng cá được trở luôn tay để lớp vẩy bên ngoài chín vàng giòn mà không bị cháy đen. Khi cá tỏa mùi thơm hấp dẫn là bạn có thể gắp ra đĩa và thưởng thức.

Có nhiều cách để ăn cá mương, bạn có thể ăn kèm cá mương với nước mắm và cơm trắng. Nhưng ngon nhất là phải cuốn bánh tráng với các loại rau sống như: xà lách, dưa leo, húng thơm; húng lủi, giá, tía tô, húng quế… cùng chén nước mắm với vị cay xé lưỡi của loại ớt hiểm đặc trưng ở vùng đất này.

Nhắc đến cơm gà người ta thường nghĩ ngay đến cơm gà Hội An nổi tiếng mà ít ai biết rằng tại Phú Yên cũng có đặc sản cơm gà ngon ngất ngây. Đây là món ăn dân dã, quen thuộc với người dân nơi đây và là một đặc sản khiến cho biết bao du khách phải tấm tắc khen ngon.

Cơm gà Phú Yên hấp dẫn du khách bởi chất lượng cũng như hình thức đầy màu sắc. Một bức tranh ẩm thực với sự kết hợp hài hòa của vô số màu sắc: cơm gà vàng ươm thịt xé phay, chút xanh mướt của rau răm, sắc tím của hành chua, bát nước chấm đỏ au. Chỉ nhìn thôi cũng kích thích vị giác của những khách hàng dù là khó tính nhất.

Món bún sứa cũng là một trong những món ăn đặc sản mà du khách khi đến Phú Yên cũng phải dành thời gian ghé vào thưởng thức. Không chỉ riêng Phú Yên mà các tỉnh Nam Bộ nói chung cũng có món bún sứa này nhưng tuỳ vùng miền mà hương vị sẽ khác nhau.

Bún sứa được làm từ sứa tươi, giò heo, chả cá thu xay nhuyễn vo viên hấp chín ăn kèm với rau sống. Đặc biệt, nước dùng được làm từ các loại hải sản như cá, tôm, mực,.. mang vị ngọt đậm thanh hoà quyện cùng với chút tôm và cà chua đã được băm nhỏ.