Top 10 đặc sản Thái Bình ngon không tả xiết - Niềm tự hào của người dân quê lúa

Bánh cáy đặc sản đất Thái Bình là thức bánh dân giã được làm từ đôi bàn tay khéo léo của người dân làng Nguyễn, xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng. Loại bánh này ngoài Thái Bình không thấy nơi nào có. Nhìn thoáng qua, miếng bánh cáy có những điểm màu vàng trăng trắng, xen lẫn màu hồng cam, hơi giống như trứng con cáy biển. Xưa kia bánh cáy Thái Bình được người nông dân làm ra để dâng lên các vua nhà Nguyễn, được vua khen ngon, từ đó dân làng Nguyễn nức tiếng về món bánh độc đáo. 

Bánh cáy được làm hoàn toàn bằng nếp “cái hoa vàng”, quả gấc chín đỏ, lạc, vừng rang vàng, mỡ phần, cơm dừa xắt lát ướp đường, mứt bí, mạch nha và hương hoa bưởi. Bí quyết làm bánh cáy của người làng Nguyễn thuộc vào công đoạn nhào trộn nguyên liệu và chiên, ép bánh. Thế nào mà chiếc bánh không quá ngọt, không quá nhạt. Chiếc bánh vừa chín, dẻo, không khô và cứng. Hương vị bánh cáy cay và nồng, nên thích hợp với tiết trời giá rét mùa đông hay mùa xuân hơn cả.

Nổi tiếng bởi sự đơn giản, không cần nhiều nguyên liệu chế biến nhưng vẫn tạo hương vị riêng, canh cá Quỳnh Côi được xem là niềm tự hào của người Thái Bình. Bát canh cá thay vì sử dụng bún, phở, lại được người Thái Bình chọn riêng cho loại thực phẩm sợi mềm ngọt, mịn, dai – bánh đa, tạo dấu ấn cho canh cá Quỳnh Côi mà không món ăn nào khác có được.

Tuy chỉ được nấu từ những nguyên liệu đơn giản nhưng nó vẫn tạo nên được hương vị cuốn hút riêng biệt. Món canh được ninh hầm từ xương heo và xương cá rô trong nhiều giờ. Thịt cá rô thì được tẩm ướp rồi kho với gừng nghệ trong vòng 2 tiếng. Nói tới đây thôi cũng đủ để bạn cảm nhận được sự tâm huyết của người nấu trong món ăn này.

Nem chạo hay còn gọi là nem sống là món ăn không thể thiếu được trong ngày giỗ hay cưới hỏi ở làng Vị Thủy, huyện Thái Thụy, Thái Bình. Chỉ những người đầu bếp có kinh nghiệm mới được tự tay chế biến để người ăn không bị đau bụng.

Khác với nem ở nhiều vùng miền trên cả nước, nem ở đây được làm từ thịt và xương sống lợn băm nhuyễn. Thịt lợn xẻ ra còn nóng hổi không dùng nước lã để rửa. Người ta lấy phần thịt mông và phần xương sống băm nhuyễn. Sau hơn 1 tiếng, thịt, xương và tủy hòa cùng nhau tạo ra độ dính, dẻo.

Nét hấp dẫn trong món nem chạo là bì luộc thái mỏng và thính gạo rang. Bì lợn được cạo sạch lông với nước sôi rồi thái nhỏ. Sau đó các nguyên liệu được trộn cùng nước mắm ngon, tỏi thái mỏng, ớt tươi, mỳ chính và thính gạo rang. Ở khâu cuối cùng, người thợ sẽ nằm nem thành từng quả nhỏ vừa đủ khéo để thịt không rơi ra ngoài.

Nhệch là tên một loại cá có hình dáng tương tự như lươn. Người ta cũng dùng tro để làm sạch nhớt trên mình nó rồi mới làm thành món ăn như kho, nấu canh chua, om… Đặc biệt là gỏi nhệch. Sau khi sơ chế, cá được cắt lát mỏng, trộn thính. Phần da cũng cắt thành miếng chiên giòn. Còn xương cá được giã nhuyễn, nấu thành thứ nước chấm có tên đặc biệt không kém tên cá – chẻo. Chẻo nấu xong, pha với gừng, tỏi, ớt, hạt tiêu, sả băm nhỏ.

Gỏi nhệch ăn kèm rau chanh, lá sung, rau húng, tía tô,... Cứ cầm lá sung gắp miếng gỏi, cho thêm tí da, cuốn lại chặt tay rồi chấm vào chẻo là đủ thấy món ăn dân giã đến độ nào. Vị bùi bùi của lá sung cùng với thịt cá ngon, béo béo da, thơm lừng thính từ gạo rang, quyện đậm đà với chẻo cay cay nồng nồng khiến gỏi nhệch ngày càng được ưa chuộng.

Cùng với canh cá và bún cá, bún bung (bún hoa chuối) là món ăn rất được ưa thích của người Thái Bình. Vị chát của hoa chuối, béo ngậy của thịt, vị thơm của lá xương sông sẽ khiến bạn nhớ mãi. Bún bung thường có dọc mùng, mọc, chân giò… từ lâu là món ăn ưa thích của nhiều người, phổ biến ở một vài tỉnh phía bắc. Nhưng khác với các nơi, bún bung Thái Bình không ăn kèm dọc mùng mà thay bằng hoa chuối. 

Muốn nấu bún bung không đơn thuần là nấu. Nó đòi hỏi nguyên liệu được chuẩn bị chu đáo kết hợp với gu ẩm thực tinh tế. Cách nấu bún bung tuy đơn giản nhưng để đạt được độ ngon thì không phải dễ. Trong đó, nguyên liệu cần có là: bún, chân giò, xương sườn, lá xương sông, thịt lợn và hoa chuối. Thịt lớn được băm nhỏ, thêm các gia vị hạt tiêu, hành vào trộn đều lên. Sau đó dùng lá xương sông cuốn lại để làm chả.

Để nước ngọt thì sườn phải được rửa sạch, luộc qua loại để tránh bị hôi, váng bọt. Trong quá trình ninh sườn, có thể kết hợp luộc cả móng giò, chín thì vớt ra, không để nhừ. Nhưng vẫn tiếp tục ninh cho đến khi nước ngọt thì thôi. Nước dùng hoàn thành thì cho chả viên vào nồi, đun chín thì dừng. Hoa chuối sẽ được cho vào cuối cùng, thêm hành và gia vị cho vừa miệng là có thể ăn.

Thái Xuyên là một vùng quê tại Thái Bình với địa hình trũng nhiều ao hồ nên được người dân nơi đây tận dụng để nuôi cá. Đây chắc hẳn cũng chính là lý do cá nướng trở thành một trong những món đặc sản thường được nhắc tới.

Loại cá được sử dụng là một số loại cá ao cho loại thịt thơm ngon và dai như cá trắm đen, cá trắm cỏ, cá trôi,... Loại cá nướng ngon nhất vẫn là cá trắm đen. Cá tươi sống được đánh vảy và thắt miếng vừa phải (khoảng 1 kg/ miếng) và rọc đôi ra cho miếng cá mỏng dễ chín.

Cá được ướp tẩm nhiều lần. Ban đâu, các được ướp muối trắng với nước mưa để giữ độ đậm của cá, rồi rửa sạch và để khô. Cá tiếp tục ướp nước mắm (tốt nhất là nước mắm Diêm Điền) và hành để giữ được vị đặc trưng của cá. Tiếp đó, các gia vị như riềng, hạt thì là, hành, xả, ớt, Tiêu bắc... được giã nhỏ và ướp cùng với cá. Cuối cùng, cá được ướp với nghệ để tạo cho miếng cá được vàng khi chín.

Đến Thái Bình – ngoài thưởng thức các món ăn ngon như: cuốn tôm, nộm sứa, bánh cáy, kẹo lạc… thì bạn cũng đừng nên bỏ lỡ một loại trái cây mang hương vị đặc sản vùng miền là Ổi Bo nhé!

Nhắc tới ổi thì ổi thì dường như ở miền quê nào cũng có, nhưng ổi Bo Thái Bình không bị hoà trộn với bất cứ loại ổi nào, bởi dường như nó đã hội tụ những gì tinh tuý nhất của đồng đất và con người quê hương Thái Bình. Những ai đã từng một lần thưởng thức ổi Bo hẳn sẽ rất ấn tượng với vị thơm ngọt man mát, cùi dầy, ít hạt, cảm giác giòn ngon, rất ưa miệng. 

Để phân biệt ổi Bo với các loại ổi khác, khi mua ổi chớ tham to, quả ổi Bo chỉ nhỉnh hơn nắm tay, quả tròn và có ngấn, khi nhấc quả ổi thấy chắc nịch và nặng, rất đầm tay. Khi bổ đôi, lớp cùi của quả ổi Bo dày, hạt ít và mềm, dễ dàng ăn cả hạt. Khác hẳn với các loại ổi khác, ổi Bo ăn giòn, ngọt đượm và có mùi thơm đậm đà. 

Làng Đại Đồng – xã Tân Hòa – huyện Vũ Thư có thể được coi là quê hương của những món ăn dân dã, nhưng không kém phần độc đáo như bún ốc, bánh dẻo, bánh ú, bánh tráng, riêng bánh gai đã trở thành đặc sản. Bánh gai nơi đây đã có trên dưới 400 năm. Trước kia, chưa hẳn bánh gai Đại Đồng đặc sản Thái Bình đã là một loại hàng hóa như bây giờ, người dân miền quê này làm bánh chỉ vào dịp Tết. Trước hết là thờ cúng tổ tiên, sau mới thưởng thức trong ngày xuân hoặc dùng làm quà thăm thú bạn bè nơi xa.

Vỏ bánh gai được làm từ lá cây gai, bọc thêm lớp nhân đậu xanh, đậu phộng, mè, hạt sen, dừa nạo, đường, mứt bí đao và không thể thiếu miếng thịt lợn béo ngậy. Bánh gai ngon nhất là khi được thưởng thức từ 1 - 2 ngày lúc bánh được vớt ra từ nồi. Với sự mộc mạc pha lẫn hương vị thơm ngon, bánh gai thường được du khách mua về làm quà mỗi dịp ghé chơi Thái Bình.

Nộm sứa là món ăn dân dã quen thuộc xuất hiện ở nhiều vùng miền biển trên cả nước. Nhưng mỗi nơi, món ăn này lại có một “hơi thở” riêng. Người dân Thái Thụy, Thái Bình thường truyền tai nhau: “Tới Thái Thụy mà chưa thưởng thức nộm sứa coi như chưa về”. Câu mời chào quyến rũ đó khiến du khách thập phương khó lòng chối từ.

Ðể có được món nộm sứa ngon, quy trình chế biến rất cầu kỳ. Sứa bắt về sơ chế sạch, ướp với muối phèn. Sau một thời gian, những miếng sứa ngậm muối bỏ ra ép thành tấm như chiếc bánh đa. Sứa đã ngâm muối phèn thường dai và dòn không nhũn như sứa ngâm sú vẹt theo phương pháp dân gian truyền thống. Người ta kỳ công cắt cẩn thận sứa ra thành từng miếng mỏng, chần qua nước sôi rồi đem xếp ra đĩa. Hành tây thái nhỏ cũng chần qua nước sôi, sau đó vắt khô cùng với sứa đem trộn đều với thịt gà xé nhỏ, mực hoặc thị bò khô, lạc, dừa nạo, lá chanh, một chút rau húng. 

Có thể nói không ngoa rằng, bánh giò Bến Hiệp (Quỳnh Phụ, Thái Bình) có thể sánh vai cùng bánh cáy làng Nguyễn, bánh gai Vũ Thư, bánh bèo Thái Thụy, bánh đúc làng Tè. Với mẫu mã, dư vị rất riêng, nó đã và đang khẳng định được giá trị, vị trí trên thị trường trong và ngoài tỉnh.

Chẳng biết, loại bánh giò làm bằng bột tẻ ăn không thấy ngán, ăn lót dạ được, ăn thay cơm, ăn đổi bữa được, từ đời nảo đời nào truyền đến tận nay, người ta chỉ biết rằng, dạo trước, tàu thủy Hải Hà chạy ngày hai chuyến Hải Phòng-Nam Định, Nam Định-Hải Phòng khi mà Bến Hiệp lấy trả khách, bốc dỡ hàng hóa, mọi người đã rất quen mắt với cảnh nhiều phụ nữ trẻ em mang bánh giò ra bán. 

Nếu đã ghé thăm Thái Bình, bạn đừng quên thưởng thức món bánh giò Bến Hiệp - một món ăn dân dã, đậm chất thôn quê nhưng lại sở hữu một hương vị riêng độc đáo.